Page 16 - หลักสูตรธรรมศึกษา ชั้นโท ระดับมัธยมศึกษา
P. 16
พุทธศาสนสุภาษิตที่ควรท่องจำา
๑. อัตตวรรค คือ หมวดตน ๒. กัมมวรรค คือ หมวดกรรม
อตฺตทตฺถำ ปรตฺเถน พหุนาปิ น หาปเย อติสีตำ อติอุณฺหำ อติสายมิทำ อหุ
อตฺตทตฺถมภิญฺญาย สทตฺถปสุโต สิยา. อิติ วิสฺสฏฺกมฺมนฺเต อตฺถา อจฺเจนฺติ มาณเว.
บุคคลไม่ควรพล่าประโยชน์ของตน เพราะ ประโยชน์ทั้งหลายย่อมล่วงเลยคนผู้ทอดทิ้ง
ประโยชน์ผู้อื่นแม้มาก รู้จักประโยชน์ของตนแล้ว งาน ด้วยอ้างว่าหนาวนัก ร้อนนัก เย็นเสียแล้ว
พึงขวนขวายในประโยชน์ของตน. ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค
ขุททกนิกาย ธรรมบท ยาทิสำ วปเต พีชำ ตาทิสำ ลภเต ผลำ
อตฺตานญฺเจ ตถา กยิรา ยถญฺญมนุสาสติ กลฺยาณการี กลฺยาณำ ปาปการี จ ปาปกำ.
สุทนฺโต วต ทเมถ อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม. บุคคลหว่านพืชเช่นใด ย่อมได้ผลเช่นนั้น ผู้ทำา
ถ้าสอนผู้อื่นฉันใด พึงทำาตนฉันนั้น ผู้ฝึกตน กรรมดี ย่อมได้ผลดี ผู้ทำากรรมชั่ว ย่อมได้ผลชั่ว
ดีแล้ว ควรฝึกผู้อื่น ได้ยินว่า ตนแลฝึกยาก. สังยุตตนิกาย สคาถวรรค
ขุททกนิกาย ธรรมบท โย ปุพฺเพ กตกลฺยาโณ กตตฺโถ นาวพุชฺฌติ
อตฺตานเมว ปมำ ปฏิรูเป นิเวสเย อตฺถา ตสฺส ปลุชฺชนฺติ เย โหนฺติ อภิปตฺถิตา.
อถญฺญมนุสาเสยฺย น กิลิสฺเสยฺย ปณฺฑิโต. ผู้ใด อันผู้อื่นทำาความดี ทำาประโยชน์ให้
บัณฑิตพึงตั้งตนไว้ในคุณอันสมควรก่อน สอน ในกาลก่อน แต่ไม่รู้สึก (คุณของเขา) ประโยชน์
ผู้อื่นภายหลังจึงไม่มัวหมอง. ที่ผู้นั้นปรารถนาย่อมฉิบหาย.
ขุททกนิกาย ธรรมบท ขุททกนิกาย ชาดก
สุขกามานิ ภูตานิ โย ทณฺเฑน วิหึสติ
๓. ปัญญาวรรค คือ หมวดปัญญา
โย จ วสฺสสตำ ชีเว ทุปฺปญฺโญ อสมาหิโต อตฺตโน สุขเมสาโน เปจฺจ โส น ลภเต สุขำ.
สัตว์ทั้งหลายย่อมต้องการความสุข ผู้ใด
เอกาหำ ชีวิตำ เสยฺโย ปญฺญวนฺตสฺส ฌายิโน. แสวงหาสุขเพื่อตน เบียดเบียนเขาด้วยอาชญา
ผู้ใดมีปัญญาทราม มีใจไม่มั่นคง พึงเป็นอยู่ตั้ง ผู้นั้นละไปแล้ว ย่อมไม่ได้สุข.
ร้อยปี ส่วนผู้มีปัญญาเพ่งพินิจ มีชีวิตอยู่เพียง ขุททกนิกาย ธรรมบท
วันเดียว ดีกว่า.
ขุททกนิกาย ธรรมบท
ยสำ ลทฺธาน ทุมฺเมโธ อนตฺถำ จรติ อตฺตโน
ชีวเตวาปิ สปฺปญฺโญ อปิ วิตฺตปริกฺขยา อตฺตโน จ ปเรสญฺจ หึสาย ปฏิปชฺชติ.
ปญฺญาย จ อลาเภน วิตฺตวาปิ น ชีวติ. คนมีปัญญาทราม ได้ยศแล้ว ย่อมประพฤติ
ถึงสิ้นทรัพย์ ผู้มีปัญญาก็เป็นอยู่ได้ แต่อับ สิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์แก่ตน ย่อมปฏิบัติเพื่อ
ปัญญา แม้มีทรัพย์ ก็เป็นอยู่ไม่ได้. เบียดเบียนทั้งตนและผู้อื่น.
ขุททกนิกาย เถรคาถา ขุททกนิกาย ชาดก
14 บริษัท ส�ำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง เพียรเพื่อพุทธศำสน์ จ�ำกัด
